بررسی تطبیقی تثلیث مسیحی و هندویی

Authors

علی رضا فرهنگ قهفرخی

دانشجوی کارشناسی ارشد ادیان و عرفان، دانشگاه کاشان احسان قدرت الهی

استادیار گروه فلسفه و ادیان، دانشگاه کاشان

abstract

بحث برانگیزترین اصل اعتقادی مسیحیان در طول تاریخ باور به تثلیث مقدس بوده است که بیشترین حملات نیز از سوی دو دین ابراهیمی دیگر، یعنی یهودیت و اسلام به این اصل صورت گرفته است؛ به طوری که قرآن آن را معادل کفر دانسته، به عنوان بدعتی در اصل مسیحیت بر می شمارد «لقدکفرالذین قالوا انَّ ­الله ثالث ثلاثه...» 1 (ترجمه: قطعاً آنانکه گفتند خداوند سومینِ آن سه تاست کافر شدند...) (مائده/73). اما از نگاه درون دینی، مسیحیان خود را موحد می­دانند و سه گان را در عین وحدت تفسیر می­کنند و تناقض ظاهری حاصل از آن را سرّی از اسرار غیرقابل فهم برای بشر می­دانند. چون در دیگر سنن نظری بیفکنیم سه­ گان هائی را می­یابیم که بی تردید عالیترین آنها سه ­گان هندوئی ( trimurti ) براهما، ویشنو و شیواست. این سه ­گان دارای شباهت­ها و تفاوت های مفهومی با تثلیث مسیحی است و تأثیرگذاری­های جالب توجهی در جامعه هندی داشته است؛ به طوری که این سه خدا مستقلّاً پرستش می شوند و هر یک در رأس یک نظام ربّ ­الاربابی قرار دارند. پیچیدگی­های حاصل از نظام چند خدایی هندی مورد نقد و انکار بوداییان و جاینیان قرار گرفت و صدها سال هندوئیسم را در محاق فرد برد. در قرن هشتم میلادی با تلاش حکیمانه شانکارا، یک نظام اعتقادی مستحکم به نام ودانتا در هندوئیسم بنیان­گذاری شد و مجدداً آن را احیا نمود.   در این مقاله سعی شده تا مقدمتاً ضمن بررسی ماهیت سه­گان، فارغ از دیدگاه­های درون دینی به اصول متافیزیکیِ وجود سه­ گان و ارتباط آن با وحدت پرداخته شود. با بررسی مفهوم سه ­گان مسیحی و سه ­گان هندویی، در نهایت به مقایسه تطبیقی این دو سه ­گان می­پردازیم.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بازتاب تثلیث مسیحی در قرآن مجید

قرآن مجید به تثلیث مسیحی اشاره و آن را رد کرده است؛ اما آیا تثلیث مسیحیت رایج را رد می­کند یا تثلیثی خاص را که در حجاز در زمان ظهور اسلام رایج بوده است؟ برخی از نویسندگان مسیحی می­گویند که تثلیث مردود قرآن با تثلیث رایج مسیحی دو تفاوت دارد؛ یکی اینکه «سه خدایی» است و نه «یک ذات و سه شخص» و دوم اینکه افراد آن عبارتند از «خدا، مسیح و مریم» و نه «پدر، پسر و روح­القدس». این نویسندگان آیاتی از قرآن ...

full text

تثلیث مسیحی در نگاه عارفان مسلمان

جلوه‌ها و ابعاد مختلفی از آیین مسیح نظر عارفان را به خود جلب کرده، که آموزه تثلیث یکی از آن جلوه‌هاست. عارفان مسلمان نیز همچون دیگر صنوف عالمان، در رویارویی با این آموزه، سکوت اختیار نکرده، درصدد انتقاد برآمدند؛ امّا به‌جهت وجود برخی تفاوت‌ها در دیدگاه اهل عرفان نسبت‌ به دیگر عالمان، به‌ویژه متکلمان، این مقاله بر آن است که این موضوع را، از نگاه چند تن از عارفان برجسته اسلامی مطالعه و بررسی کند. ...

full text

تثلیث مسیحی در ترازوی داوری قرآنی

از جمله مسائلی که در حوزه کلام مسیحیت و کلام اسلامی و با محوریت متون دینی این دو دین  مورد توجه و کنکاش برهانی و استدلالات کلامی است، مسئله توحید می‌باشد که ابهامات موجود در اندیشه توحیدی مسیحیت با وجود بحث تثلیث به پیچیدگی و اهمیت بحث افزوده است. قرآن کریم قول به «تثلیث» و تحریف در توحید که به مرور زمان از سوی مسیحیان شکل گرفته را با صراحت نفی و با نگرش انتقادی آن را باطل می­داند. در آیاتی به ...

full text

تثلیث مسیحی در نگاه عارفان مسلمان

جلوه ها و ابعاد مختلفی از آیین مسیح نظر عارفان را به خود جلب کرده، که آموزه تثلیث یکی از آن جلوه هاست. عارفان مسلمان نیز همچون دیگر صنوف عالمان، در رویارویی با این آموزه، سکوت اختیار نکرده، درصدد انتقاد برآمدند؛ امّا به جهت وجود برخی تفاوت ها در دیدگاه اهل عرفان نسبت به دیگر عالمان، به ویژه متکلمان، این مقاله بر آن است که این موضوع را، از نگاه چند تن از عارفان برجسته اسلامی مطالعه و بررسی کند. د...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
الهیات تطبیقی

جلد ۱، شماره ۶، صفحات ۶۱-۷۶

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023